Αντιστρέψαμε για λίγο το αφιλόξενο του μητροπολιτικού χωροχρόνου, και τη νύχτα της 11ης Μάρτη 2019 χαρίσαμε στις φλόγες ένα μηχάνημα εκσκαφής σε εργοτάξιο ανέγερσης ενεργειακής πολυτελούς εγκατάστασης στην Καισαριανή. Σκοπός μας, να προκαλέσουμε υλική ζημιά στο μηχάνημα, σαμποτάροντας έστω και για ελάχιστα τις εργασίες για τη δημιουργία μιας εγκατάστασης στα πρότυπα της πράσινης ανάπτυξης, μιας εγκατάστασης απευθυνόμενης προφανώς σε ταξικά προνομιούχα στρώματα που θα γευτούν την πολυτέλεια των εναλλακτικών ενεργειακών χρήσεων, μιας εγκατάστασης που θα σκιαστεί απ’ την εκμετάλλευση και την υποτίμηση της ανθρώπινης εργασίας.
Ο καπιταλισμός και η φενάκη της αέναης προόδου
Η ομορφιά της αγριότητας συνάδει με την ασχήμια. Επινοήσεις τόσο σχετικές όσο η ανθρώπινη νόηση. Το άγριο δάσος παράλληλα με την άγρια πόλη, η πολυκατοικία και η φωλιά ενός πτηνού: τρόποι κυριαρχίας πάνω στον χώρο και τον χρόνο, τρόποι επιβίωσης στον πλανήτη γη. Κάθε μέρα στην καπιταλιστική δυτική πόλη μοιάζει με την προηγούμενη. Άνθρωποι απομακρυσμένοι απ’ τα ίδια τους τα σώματα συντηρούν τον κόσμο που τους βαστάει, με ρομποτικού υπολογισμού εργασία. Όλα σε ένα περιβάλλον που προσφέρει “ασφάλεια”, “θαλπωρή” και “φαγητό για όλα τα γούστα”, με αντάλλαγμα το σώμα και κάθε του αίσθηση. Οι εμπορευματικές συναλλαγές είναι πλέον εδώ για όλους. Όλα είναι άφθονα, μαζί και τα κορμιά – έγκλειστα σε σφαγεία, μαζί και η κατεστραμμένη γη που φιλοξενεί τις καλλιέργειες, μαζί και τα γυαλιά της επιτήρησης γι’ αυτούς που παραστρατήσαν απ’ την κανονικότητα της πόλης. “Ο καπιταλισμός έχει μια θέση για όλους”: Αρκεί να θυσιάσουν τη σωματικότητά τους και τον αυτοκαθορισμό τους μπροστά στην ίντριγκα, τις οθόνες, και -για τους πιο “τολμηρούς”- κάποιο σπορ που θα τους θυμίσει έστω και στο ελάχιστο πως αναπνέουν. Όλο αυτό βαφτίζεται ανθρώπινη πρόοδος, στο όνομα της οποίας κάθε στοιχείο του περιβάλλοντος οφείλει να υποτάσσεται.
Πλέον, μια νέα μορφή ανάπτυξης κάνει την εμφάνισή της: η βιώσιμη ανάπτυξη, ο πράσινος καπιταλισμός. Εμείς σε αυτό δε βλέπουμε παρά νέες μορφές ενίσχυσης της ροής του κεφαλαίου. Νέα πεδία παραγωγής και κατανάλωσης σε καιρούς όπου η ταξική σχέση περνά κρίση αναπαραγωγής. Νέα προϊόντα, “οικολογικά”, “φιλικά προς το περιβάλλον”. Νέες “ανάγκες” και, κατά συνέπεια, καταναλωτική ζήτηση. Νέες μορφές παραγωγής αξίας και, κατ’ επέκταση, νέες πηγές συσσώρρευσης κέρδους για το σύμπλεγμα αφεντικών-εργολάβων-ερευνητών. Νέες και εναλλακτικές μορφές και χρήσεις ενέργειας. Πίσω απ’ το παραμυθάκι της πράσινης ανάπτυξης και της “οικολογικής ευαισθησίας” του καπιταλισμού, διαβλέπουμε μια ακόμη πρόσκαιρη απάντηση στη δομική του αντίφαση, κατά την οποία το κέρδος προέρχεται απ’ την αναγκαία ανθρώπινη εργασία, μα η ανθρώπινη εργασία τείνει να υποτιμάται και να μειώνεται αναλογικά της τεχνικής βελτιστοποίησης του εκάστοτε πεδίου παραγωγής.
Η παραγωγή κάθε προϊόντος τείνει στην τεχνική της ανάπτυξη και τελειοποίηση, με σκοπό τη μείωση των αναγκαίων ανθρώπινων εργατοωρών και την αύξηση της ποσότητας του παραγόμενου προϊόντος, πράγμα που οδηγεί και στον κορεσμό και τη μείωση της αξίας του τελικού προϊόντος. Η αξία αυτή όμως, που είναι ανάλογη ακριβώς του χρόνου της ανθρώπινης εργασίας, είναι και η θεμέλια λίθος του ίδιου του καπιταλισμού. Όπου συρρικνώνεται η αξία των προϊόντων, συρρικνώνεται και η παραγόμενη υπεραξία, το κέρδος. Σε περιόδους κρίσης, ή αλλιώς σε περιόδους όπου παγκοσμίως τα διάφορα πεδία παραγωγής έχουν φτάσει σε κορεσμό, νέα και “καινοτόμα” πεδία είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν. Και ο συνεχής πόλεμος για την παραγωγή νέων αξιών, νέων μορφών παραγωγής και συσσώρρευσης κεφαλαίου-κέρδους είναι η βάση πίσω απ’ την ιδέα της αέναης ανθρώπινης προόδου. Η πρόοδος γεννά και νέες μορφές ζήτησης, νέες επιθυμίες και ανάγκες, που πάντα οφείλουν να καλύπτονται από κάποιο παραγόμενο προϊόν. Παραγωγή και κατανάλωση αγκαλιάζονται αρμονικά, η ανθρώπινη επιθυμία και δραστηριότητα διαμεσολαβείται σε έσχατο βαθμό από το κεφάλαιο, ο κύκλος αναπαραγωγής της καπιταλιστικής σχέσης αυτοτροφοδοτείται.
Βλέπουμε την πράσινη ανάπτυξη και τη συστημική οικολογία ως ένα ακόμη μέρος της σχέσης αυτής, ένα ακόμη βήμα της ξέφρενης καταστροφικής πορείας της ανθρώπινης απληστίας. Τα νοήματα και η υλικότητα πίσω απ’ της αφηρημένες σχέσεις παραγωγής δεν είναι και τόσο δυσδιάκριτα τελικά: Όπου ακούμε για ανάπτυξη και πρόοδο, μυρίζουμε αίμα και βλέπουμε εκμετάλλευση.
Σκέψεις πάνω στο ανθρώπινο και το ζωώδες
α. Η εκλεπτυσμένη αγριότητα της σύγχρονης άνευρης ζωής
Ο ανθρώπινος πολιτισμός, το σύγχρονο τεχνοβιομηχανικό έκτρωμα, η μάστιγα της βιοτεχνολογίας, των χημικών και πυρηνικών όπλων, των νανοτεχνολογιών και της ρομποτικής, κάθε έκφραση της τεχνικής και θεωρητικής κατάρτισης του είδους homo sapiens, οι ανθρωπιστικές επιστήμες που επιδιώκουν την παραγωγή κανονικοτήτων και ετεροτήτων, αλλά και την ερμηνεία της συμπεριφοράς και της συνείδησης με βάση αυτές, οι μεθοδολογίες διαχείρισης των πολιτικά αποκλεισμένων, η πολεοδομία και η κατανομή του αστεακού ιστού με βάση τις αναγκαιότητες της ροής του κεφαλαίου, δεν είναι παρά ένα συμπαγές σύνολο μορφών κυριαρχίας, επιβολής, κατάκτησης χώρου και χρόνου.
Λέγεται πως η λογική ή οι κανόνες που διέπουν την αλληλεπίδραση των ανθρώπων μεταξύ τους, είναι κάτι πέρα απ’ τη φύση, κάτι πέρα απ’ τη ζωική τους ουσία. Πως η Φωνή διαχωρίζεται απόλυτα από τον Λόγο. Πως η πολιτική διαχωρίζεται απόλυτα απ’ τη φυσική βία. Λέγεται επίσης πως η πολιτική και το δίκαιο είναι τα ευγενή φαντάσματα που άφησαν τη ζωικότητα και την αγριότητα στην άκρη, για χάρη μιας πολιτισμένης ανθρώπινης κοινότητας, για χάρη της εξάλειψης του “homo homini lupus”, για χάρη μιας αρμονικής και ειρηνικής συμβίωσης στο μοντέλο “πόλις”. Ανταπαντάμε πως η λογική είναι άλλο ένα όπλο, όπως τα γαμψά νύχια ή τα κοφτερά δόντια, και πως η πολιτική είναι απλά προέκταση της φυσικής βίας. Το σύγχρονο μοντέλο ζωής των ανθρώπων δεν είναι τίποτα πέρα από μια εκλεπτυσμένη, ζωώδης, κυριαρχική συνθήκη, με τρανές αποδείξεις τις πολεμικές βιομηχανίες του εκάστοτε κράτους ή των διακρατικών συμμαχιών, τα μέσα γενικής επιτήρησης και τις τακτικές αντιμετώπισης της “τρομοκρατίας”, όλες τις κυρίαρχες αφηγήσεις που δομούν τους αποκλεισμούς απ’ τις πολιτικές κοινότητες παράγοντας τα βιοπολιτικά ανάξια κι απογυμνωμένα σώματα, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ανθρώπων που “περισσεύουν”. Το μόνο στο οποίο διαφέρουμε από μια αρκούδα ή από μια κάμπια, είναι οι στρατηγικές και τα τεχνικά μέσα χωροχρονικής επέκτασης-αναπαραγωγής.
Η πόλις, η πολιτική κανονικότητα, η φαινομενική απουσία ισχυρών εσωτερικών συγκρούσεων-ανταγωνισμών, είναι ένα αιματοβαμμένο χαλάκι που καλύπτει όλες τις υπαρκτές υπολανθάνουσες σχέσεις επιβολής και αλληλοσπαραγμού. Ο πολιτισμός μας, η τόσο ευγενής και αρμονική μας κοινωνία, στα μάτια μας δε φαίνεται παρά ως ένας συνεχής πόλεμος, μια απ’ τις πιο πολυσύνθετες και ανεπτυγμένες μορφές αγριότητας. Και όπως πάντα, υπάρχουν οι νικητές, οι χαμένοι και οι θεατές, ρόλοι που μπορούν να εναλλάσσονται ανά συγκυρία. Ας σκεφτούμε μόνο τι σχέσεις και δυναμικές κυοφορεί και αναπαράγει η κλήση στους μπάτσους για νά ‘ρθουν “να πιάσουν τον κλέφτη”, το κάθε μαγαζί και τα προϊόντα ματωμένων εργατοωρών στα ράφια του, η ταυτότητα που θα επιδείξουμε σε έναν έλεγχο στοιχείων, η έξωση από ένα σπίτι που κατασχέθηκε λόγω χρεών του ενοίκου, ο βιασμός μιας γυναίκας και η επακόλουθη συγκάλυψη του βιασμού, ο τραμπουκισμός ενός “θηλυπρεπούς” αγοριού από τα μάτσο μικρο-καθάρματα του σχολείου, οι κάμερες σε κάθε γωνία, η ρατσιστική επίθεση ενός ντόπιου λευκού εργάτη προς κάποια μετανάστρια ή μετανάστη, και τόσα άλλα καθημερινά φαινόμενα.
β. Αποκαθηλώνοντας τον διαχωρισμό ανθρώπου και φύσης
Το αποπνικτικό γκρίζο του αστικού τοπίου καταλαμβάνει τον χώρο και τον χρόνο του, όπως η ρίζα, ο κορμός, τα κλαδιά, οι βελόνες ενός πεύκου. Αντίστοιχα λειτουργεί και ένα σμήνος μελισσών, αντίστοιχα και μια κοινότητα μυρμηγκιών, μια αγέλη δελφινιών, ένα σαλάχι ή μια τίγρης. Και δεν πρόκειται περί ανθρωποκεντρισμού, όπου τα πάντα καθορίζονται και ερμηνεύονται με βάση τα ανθρώπινα standards. Το αντίθετο: Πρόκειται περί της αποκαθήλωσης του “ανθρώπινου” απ’ την αίσθηση πως έχει κάτι ανώτερο ή πλήρως αποκομμένο απ’ το “ζωώδες” ή το “φυσικό”. Πρόκειται επίσης περί της αποκαθήλωσης της ιερότητας και της εξωτικότητας της “μητέρας-φύσης”, καθώς η φύση δεν είναι μόνο καταπράσινες δασικές εκτάσεις, γαλήνιοι ωκεανοί, νωχελικά ποτάμια, ηλιόλουστες πεδιάδες και ζωάκια με γλυκό και υποτακτικό βλέμμα, ούτε καν ο πλανήτης γη από μόνος του, αποκομμένος από το υπόλοιπο σύμπαν. Είναι μια χαοτική πανδαισία δυνάμεων, κυριαρχίας, πιθανοτήτων, επιβολής και κατάκτησης, που απλώνεται ως εκεί που απλώνεται η ύλη, ο χώρος και ο χρόνος. Κι εμείς: απλά ένα απειροελάχιστο μέρος της, που εκμεταλλεύεται τις φυσικές του δυνατότητες ώστε να επεμβαίνει με κάθε μέσο στα στοιχεία που το περιβάλλουν, άλλοτε με περίσσια ενσυναίσθηση απέναντι σε κάθε τι ζωντανό, και άλλοτε -το συντριπτικά πιο σύνηθες φαινόμενο- με απόλυτη αδιαφορία και καταστροφικό εγωκεντρισμό.
Δε θεωρούμε πως οι πόλεις, ο καπιταλισμός, τα τεχνολογικά “επιτεύγματα” και οι θεωρίες που υποστηρίζουν τα παραπάνω γεννήθηκαν εν μία νυκτί. Είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων και αιτιοκρατικών διεργασιών που κρατούν χιλιετίες. Είναι ένας κρίκος σε μια από αιώνων αλυσιδωτή διαδικασία, όπου η μια κατάσταση φέρνει την επόμενη, ένα εξελικτικό στάδιο φέρνει το επόμενο, και ούτω καθ’ εξής (χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως υπάρχει κάποιο μέλλον προδιαγεγραμμένο και προβλέψιμο, καθώς δεν έχουμε στα χέρια μας τα εργαλεία που θα μας επέτρεπαν να μιλάμε με βεβαιότητα για τη συνέχεια της συμπαντικής ή, έστω, της ανθρώπινης κίνησης). Δε διακρίνουμε αυτή τη διαχωριστική γραμμή, πέρα απ’ την οποία παύει η σχέση αιτιότητας με τις προ-ιστορικές καταστάσεις του είδους homo sapiens. Κατά συνέπεια, δεν εντοπίζουμε τον διαχωρισμό φυσικής και αφύσικης κατάστασης. Θεωρούμε την ανθρώπινη πόλη τόσο φυσική, όσο και ένα αρχαίο δάσος. Θεωρούμε το μονοξείδιο του άνθρακα και τον υδράργυρο τόσο φυσικά, όσο το οξυγόνο και το υδρογόνο. Θεωρούμε την ανθρώπινη κυριαρχία τόσο φυσική, όσο και την κυριαρχία οποιουδήποτε άλλου ζωντανού οργανισμού επί των στοιχείων του περιβάλλοντός του. Το ότι τα θεωρούμε όμως φυσικά, δε σημαίνει και ότι δεν τα αποστρεφόμαστε. Η διαφορά είναι ότι η αποστροφή μας δε βασίζεται στη φυσικότητα ή μη των σχέσεων και των αναπαραστάσεων της ανθρώπινης κυριαρχίας, αλλά στην ουσία τους καθ’ εαυτές.
Για εμάς, ο πόλεμός μας δεν είναι ο πόλεμος του “καλού” απέναντι στο “κακό”, ούτε -αντιστοίχως- ο πόλεμος του “φυσικού” απέναντι στο “αφύσικο”. Είναι μια μορφή αλλεπάλληλης κίνησης εντός της πολεμικής διαδικασίας του φυσικού κόσμου, του σύμπαντος. Είναι απλά η θέση μας σε αυτή τη διαδικασία, δομημένη πάνω στην απέχθειά μας για κάθε έκφραση ταξικών, έμφυλων, φυλετικών, πολιτικών, σπισιστικών ιεραρχιών. Οι πόλεις λοιπόν αυτές, που ενσαρκώνουν όλες τις παραπάνω σχέσεις, δεν είναι για όλους μας. Αυτή η ζωή δε μας ταιριάζει, και θα θέλαμε να μη μας ταιριάξει και ποτέ. Μας πονάνε τα καταδυναστευμένα συναισθήματα που νιώθουμε απέναντι στη συστηματοποιημένη εξουσία του εγκλεισμού, της εργασίας, και της ιδιοκτησίας. Γι’ αυτό και οπλιζόμαστε απέναντί τους όπως μπορούμε, μπας και κερδίσουμε κάποιες χαμένες ώρες πίσω.
Συμμορίες Ανορθόδοξων Πολεμικών Πειραματισμών
Άτυπη Αναρχική Ομοσπονδία – Διεθνές Επαναστατικό Μέτωπο / FAI-IRF
Πηγή: athens.indymedia
Leave a Reply