Η κατάργηση της εργασίας δεν είναι καμιά νεφελώδης ουτοπία. Η παγκόσμια κοινωνία δεν μπορεί να επιβιώσει στην παρούσα της μορφή περισσότερα από 50 ή 100 χρόνια. Το γεγονός, πάντως, ότι οι αντίπαλοι της εργασίας έχουν να αναμετρηθούν με το κλινικά νεκρό είδωλο της εργασίας δεν κάνει το έργο τους ευκολότερο. Όσο βαθαίνει η κρίση της κοινωνίας της εργασίας και αποτυγχάνουν οι ρεφορμιστικές προσπάθειες “επιδιόρθωσης”, τόσο διευρύνεται το χάσμα μεταξύ των απομονωμένων και αβοήθητων μονάδων που έχει δημιουργήσει η καπιταλιστική κοινωνία και της δυνητικής συγκρότησης ενός κινήματος που μπορεί να επανοικειοποιηθεί τις κοινωνικά δημιουργημένες ανθρώπινες ικανότητες. Ο ταχύς εκφυλισμός των κοινωνικών σχέσεων σε ολόκληρο τον πλανήτη αποδεικνύει ότι οι παλιές αντιλήψεις και τα αισθήματα σχετικά με την εργασία και τον ανταγωνισμό παραμένουν ακλόνητα και μάλιστα φτάνουν σε ολοένα χαμηλότερα επίπεδα. Βαθμιαία, ο απο-πολιτισμός φαίνεται να είναι η “φυσική” πορεία της κρίσης παρά τη γενική δυσθυμία και ανησυχία.
Ακριβώς εξαιτίας αυτών των ζοφερών προοπτικών, θα ήταν ολέθριο να αποφύγουμε την έμπρακτη κριτική στην εργασία μέσω ενός περιεκτικού προγράμματος που θα περιλαμβάνει ολόκληρη την κοινωνία, και να περιοριστούμε στα απομεινάρια μιας άδειας ζωής στα ερείπια της κοινωνίας της εργασίας. Η κριτική στην εργασία θα έχει πιθανότητες επιτυχίας μόνο αν πάει ενάντια στο ρεύμα της αποκοινωνικοποίησης, αντί να παρασυρθεί από αυτό. Η υπεράσπιση, όμως, των αρχών του πολιτισμού δεν μπορεί να γίνει με την άσκηση δημοκρατικής πολιτικής, αλλά μόνο αν αγωνιστούμε εναντίον της.
Όσοι στοχεύουν στη χειραφετητική επανοικειοποίηση και το μετασχηματισμό ολόκληρου του κοινωνικού οικοδομήματος, δεν μπορούν να παραβλέψουν την εξουσία εκείνη που μέχρι στιγμής έχει οργανώσει τις επικρατούσες συνθήκες. Είναι αδύνατον να αντισταθούμε στην εκμετάλλευση των συνολικών κοινωνικών ικανοτήτων δίχως να συγκρουστούμε με το κράτος. Το κράτος δεν ελέγχει απλώς το πενήντα περίπου τοις εκατό του κοινωνικού πλούτου, αλλά διασφαλίζει επίσης ότι όλες οι κοινωνικές ικανότητες θα υπόκεινται αναγκαστικά στις προσταγές της αξιοποίησης. Είναι αλήθεια ότι οι αντίπαλοι της εργασίας δεν μπορούν να αγνοήσουν το κράτος και την πολιτική. Είναι όμως επίσης αλήθεια ότι οι αντίπαλοι της εργασίας δεν μπορούν να επιτύχουν αν υποστηρίζουν το κράτος.
Εάν το τέλος της εργασίας συνεπάγεται το τέλος της πολιτικής, ένα πολιτικό κίνημα για την κατάργηση της εργασίας αποτελεί αντίφαση εν τοις όροις. Οι αντίπαλοι της εργασίας εγείρουν αιτήματα προς το κράτος, αλλά δεν σχηματίζουν (και ούτε πρόκειται να σχηματίσουν ποτέ) κάποιο πολιτικό κόμμα. Το όλο ζητούμενο της πολιτικής είναι η κατάληψη της εξουσίας (η ανάληψη της «διακυβέρνησης») και η συνέχιση της κοινωνίας της εργασίας. Γι’ αυτό και οι αντίπαλοι της εργασίας δεν θέλουν να καταλάβουν τα κέντρα ελέγχου της εξουσίας, αλλά θέλουν να τα θέσουν εκτός λειτουργίας. Πολιτική μας είναι η «αντι-πολιτική».
Το κράτος και η πολιτική της σύγχρονης εποχής και το καταναγκαστικό σύστημα της εργασίας είναι αδιαχώριστα συνυφασμένα και πρέπει να εξαφανιστούν μαζί. Η ανοησία περί αναγέννησης της πολιτικής είναι απλώς μια προσπάθεια να στραφεί η κριτική ανάλυση της οικονομικής τρομοκρατίας προς τον δεξιό δρόμο της θετικιστικής νομοταγούς διαμαρτυρίας. Όμως, η αυτοοργάνωση και ο αυτοκαθορισμός είναι ακριβώς το αντίθετο του κράτους και της πολιτικής. Δεν είναι δυνατόν να αποκτήσουμε κοινωνικοοικονομική και πολιτιστική ελευθερία χρησιμοποιώντας τους πλάγιους τρόπους της πολιτικής, τις επίσημες οδούς κι άλλες λανθασμένες μεθόδους αυτού του είδους· χρειάζεται να συγκροτήσουμε μία αντι-κοινωνία. Ελευθερία δεν σημαίνει να είμαστε η ανθρώπινη πρώτη ύλη των αγορών, ούτε τα κουρντισμένα πιόνια της κρατικής διαχείρισης. Ελευθερία σημαίνει οι άνθρωποι να οργανώνουν μόνοι τους τις κοινωνικές τους σχέσεις χωρίς την παρέμβαση και τη μεσολάβηση αλλότριων μηχανισμών.
Σύμφωνα με αυτό το πνεύμα, οι αντίπαλοι της εργασίας θέλουν να δημιουργήσουν νέες μορφές κοινωνικού κινήματος και να ορθώσουν τα προγεφυρώματα για μία αναπαραγωγή της ζωής πέραν της εργασίας. Το ζήτημα τώρα είναι να συνδυάσουμε την πρακτική της αντι-κοινωνίας με μία επιθετική άρνηση της εργασίας.
Ας μας αποκαλέσει η κυρίαρχη εξουσία τρελούς γιατί αναλαμβάνουμε τον κίνδυνο της ρήξης με το ανορθολογικό καταναγκαστικό τους σύστημα! Δεν έχουμε τίποτε να χάσουμε, παρά μόνο την προοπτική μιας καταστροφής προς την οποία κατευθύνεται σήμερα η ανθρωπότητα με τα διευθυντικά στελέχη της κυρίαρχης τάξης πραγμάτων στο τιμόνι. Έχουμε να κερδίσουμε έναν κόσμο πέραν της εργασίας.
Προλετάριοι όλων των χωρών, τέρμα η δουλειά!
Απόσπασμα από το Έργο του Gruppe Krisis – Μανιφέστο ενάντια στην εργασία
Leave a Reply