Ενώ έχει ξεκινήσει ήδη η μεγαλύτερη στην ιστορία στρατο-εμβολιαστική εκστρατεία, στην οποία οι φαρμακευτικές πολυεθνικές και τα κράτη μοιράζονται τα συμφέροντά τους (τα γιγαντιαία κέρδη, οι πρώτες· την προπαγανδιστική εξουσία, την εθνικιστική ρητορική και τον παροπλισμό κάθε διαφωνίας, τα τελευταία), μας φάνηκε χρήσιμο να αναδημοσιεύσουμε ένα κείμενο γραμμένο προ τριετίας, κατά την περίοδο των υποχρεωτικών εμβολιασμών που εισήγαγε η ιταλική κυβέρνηση για λογαριασμό της Glaxo. Όχι μόνο για το γεγονός, όπως αναφέρεται στο κείμενο, ότι φάρμακα, που δεν έχουν δοκιμαστεί ακόμη, έχουν πατενταριστεί και έχουν εισαχθεί στο χρηματιστήριο εδώ και κάποιο χρονικό διάστημα, αλλά και επειδή σήμερα, για πρώτη φορά, εγκρίνεται η χορήγηση εμβολίων mRNA ‒ που βασίζονται, δηλαδή, σε τεχνική γενετικής επεξεργασίας ‒ μετά από μόλις τρεις μήνες δοκιμών, ενώ φάρμακα που βασίζονταν στην ίδια τεχνική (και στόχευαν σε πολύ πιο περιορισμένο κοινό) δεν είχαν λάβει ακόμη έγκριση, ακόμα και μετά από χρόνια κλινικών δοκιμών. Το ότι πρόκειται για ένα μαζικό βιοτεχνολογικό πειραματισμό (και με την «κλινική» έννοια) είναι γεγονός. Ένα άλμα προς τα εμπρός του οποίου το βεληνεκές δεν μπορεί να παραβλέψει καμία κριτική σκέψη.
Το σώμα στην εργασία
Το τελικό σχέδιο της επιστήμης, με έναν απροκάλυπτο πια τρόπο, είναι τώρα η απόλυτη κυριαρχία του αντικειμένου επί του υποκειμένου, της «μηχανής» επί του ανθρώπου, της μη-ύπαρξης, πλασαρισμένης ως αυτό που θα έπρεπε να υπάρχει, επί της ύπαρξης.
G. Cesarano1, E. Ginosa, Η καπιταλιστική ουτοπία, 1969
Το πραγματικό περιεχόμενο της εναλλακτικής που διακυβεύεται είναι αποκάλυψη ή επανάσταση … η επανάσταση της ζωής ενάντια στο θάνατο είναι μια ολική επανάσταση, μια βιολογική επανάσταση, που καθορίζει την τύχη του είδους.
G. Cesarano, G. Collu, Αποκάλυψη και επανάσταση, 1973
Μεταξύ του τέλους της δεκαετίας του 1960 και των αρχών της δεκαετίας του 1970, η πιο διαυγής ριζοσπαστική κριτική είχε ήδη αναγνωρίσει την τάση της κυριαρχίας ‒ σε μια φάση που το ιδιωτικό κεφάλαιο και το κράτος συγχωνεύτηκαν σε ένα τεχνοκρατικό σύστημα ‒ να κάνει το ανθρώπινο σώμα ως τέτοιο ένα νέο πεδίο κατάκτησης. Αν στην εποχή της «επίσημης κυριαρχίας» το σώμα γινόταν αντικείμενο εκμετάλλευσης ως εργατική δύναμη (και το κεφάλαιο ενδιαφερόταν ελάχιστα για τη ζωή που δεν ήταν ενθυλακωμένη στην παραγωγή), με το πέρασμα στην «πραγματική κυριαρχία» η διάκριση μεταξύ χρόνου εργασίας και χρόνου ζωής αρχίζει να παραβλέπεται. Πρώτα ήταν το πιστωτικό σύστημα που έκανε τη ζωή έναν όμηρο για τον οποίο ο προλετάριος πρέπει να πληρώνει συνεχώς λύτρα στο κεφάλαιο: «Το προλεταριάτο που πουλά την εργατική του δύναμη σήμερα είναι “ένα έτος” πίσω σε χρήματα. Το νόμισμα που μαζεύει σήμερα, είναι το νόμισμα που ξόδεψε μία πράξη πριν» (Η καπιταλιστική ουτοπία). Στη συνέχεια, έχοντας νικήσει την επαναστατική έφοδο στον ουρανό που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960, το κεφάλαιο, το οποίο πλέον είχε τον άξονα του στην επιστήμη, επέβαλε το δικό του υλικό όραμα για το άτομο ως αυτο-κεφαλαιοποιούμενο2 πρόσωπο-επιχείρηση: «η ολοκαίνουργια διαδικασία που συνδέει τους αγωγούς της εξωτερικευμένης κεφαλαιοποίησης με τους αγωγούς της εσωτερικευμένης κεφαλαιοποίησης» (Αποκάλυψη και επανάσταση). Αυτό που παρέμενε ακόμα μια καπιταλιστική μεταφορά της ζωής (οι διανοητικές και σωματικές ικανότητες ως ένα αυθεντικό «μέσο παραγωγής» του ατόμου ως μια μικρογραφία εργοστασίου) έγινε όλο και πιο κυριολεκτικό, ώσπου κατέληξε στη μετατροπή των ίδιων των κύκλων της ζωής του είδους σε γρανάζια του κεφαλαίου, σε παραρτήματα του Ανόργανου, σε λειτουργίες της Μηχανής.
Εάν κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όλα τα είδη παραγωγικών, ιατρικών και φαρμακολογικών πειραμάτων διεξήχθησαν στην έγκλειστη ζωή μέσα στα διάφορα μπλοκ του καπιταλισμού, η επακόλουθη ανάπτυξη της μαζικής βιομηχανικής κοινωνίας έχει επεκτείνει σε ολόκληρο τον πληθυσμό αυτό που είχε προηγουμένως βιωθεί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στα νοσοκομεία, στα άσυλα. Οι τρόφιμοι ‒ πάνω στους οποίους οι φαρμακευτικές εταιρείες σε όλο τον κόσμο έχουν διεξάγει τις κλινικές δοκιμές τους ‒ ήταν το ταπεινό σώμα αυτής της μετάβασης. Αλλά επειδή η αντεπανάσταση δεν είναι ποτέ απλώς ένα αντιδραστικό και κατασταλτικό κίνημα, αλλά είναι επίσης μια διαδικασία κεφαλαιοποίησης αυτού που αντιτίθεται σε αυτήν, δηλαδή, της εξέγερσης, του λόγου της, των ανησυχιών της, των πρακτικών της, η απαλλοτρίωση των σωμάτων έχει αρχίσει να μιλάει τη γλώσσα της επιθυμίας. Το σύνθημα των Καταστασιακών «Ζήστε χωρίς νεκρό χρόνο, απολαύστε δίχως φραγμούς» σήμερα θα μπορούσε να είναι η διαφήμιση ενός ιστότοπου διαδικτυακού σεξ.
Η διαλεκτική φυλακισμένη μεταξύ ευφορίας και κατάθλιψης σε όλο και πιο σύντομα διαστήματα, η φρενήρης αναζήτηση νοήματος που έχει ανασταλεί λόγω του φόβου της κενότητας φαίνεται να είναι η συναισθηματική κατάσταση του σύγχρονου καταναλωτή. Ο Giorgio Colli είχε παρατηρήσει ήδη στα τέλη της δεκαετίας του 1950: «Τα αισθητήρια όργανα προσλαμβάνουν το εξωτερικό· το υπόλοιπο ανθρώπινο σώμα, εκτός από αυτό που προορίζεται για τη συντήρησή του, φαίνεται να προορίζεται κυρίως για αυθορμητισμό. Έτσι είναι ο εγκέφαλος, η φωνή, τα χέρια και τα πόδια, τα γεννητικά όργανα. Στη σύγχρονη ζωή, το ερέθισμα είναι σαφώς επικρατέστερο έναντι του αυθορμητισμού. Αυτό είναι ένα σοβαρό σημάδι ζωτικής φθοράς» (Ο λόγος περιπλανιέται). Οι τεχνολογίες τηλεματικής αντιπροσωπεύουν ένα ισχυρό και διαρκές ερέθισμα που ωθεί μυαλά και σώματα, που μετατρέπονται σε απλές δέσμες ψυχικής και συναισθηματικής αντίδρασης. Η ελκυστική και παιδαγωγική δύναμη των αντικειμένων υπερβαίνει κατά πολύ αυτήν της ομιλίας. Και μάλιστα, σε γονείς και δασκάλους, ανίκανους να αντιτάξουν μια κουλτούρα ελευθερίας, που είναι η αυτο-εκπαίδευση στην αυτονομία και στην προσπάθεια, μπροστά στην άμεση διέγερση των επιθυμιών που παράγονται από τα πανταχού παρόντα smartphones, μένει μόνο η ταυτολογία της απαγόρευσης: «Όχι γιατί όχι». Απαγόρευση που καθιστά το Αντικείμενο ακόμη πιο επιθυμητό. Αλλά η διείσδυση των τεχνολογιών στα σώματα και τις επιθυμίες είναι ακόμη πιο βαθιά, παραμορφώνοντας την αίσθηση της αναπόσπαστης περατότητας της ανθρώπινης κατάστασης. Η ασθένεια, η στειρότητα, ο θάνατος δεν είναι πλέον όρια με τα οποία πρέπει να συμβιώσουμε, αλλά σχεδόν προϊστορικά εμπόδια που η Πρόοδος μπορεί να εξαλείψει. Η υπόσχεση για την κατάργηση της φυσικής αναγκαιότητας πάει χέρι-χέρι με τον πιο κτηνώδη αναγωγισμό που εφαρμόζεται στην ανθρώπινη ύπαρξη. Οι βιο-ιατρικές τεχνολογίες ‒ οι οποίες σήμερα αποτελούν μια από τις ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές ‒ μετατρέπουν τα σώματα σε εργοστάσια και αποθήκες από τις οποίες εξάγονται όργανα, κύτταρα, ιστοί και υγρά. Αποσυναρμολογώντας και επανασυναρμολογώντας τα οργανικά στοιχεία σαν να ήταν ανόργανα κομμάτια μιας μηχανής, η βιο-ιατρική συγκεντρώνει σπέρματα, ωοκύτταρα, μήτρες, έμβρυα που προέρχονται από ζώντα σώματα καθώς και από τις τράπεζες όπου αποθηκεύεται το βιολογικό υλικό για να γίνουν παραγγελίες στους κατάλληλους ιστότοπους.
Αλλά αν η συνύφανση της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, της παρένθετης μητρότητας, της έρευνας βλαστοκυττάρων και του πειραματισμού με νέα φάρμακα (όλα αλληλένδετα και αδιαχώριστα φαινόμενα) επαναπροσδιορίζει τα βιολογικά όρια του ανθρώπινου όντος, αναδιανέμει και επιδεινώνει τα ιστορικά και κοινωνικά όρια που το κεφάλαιο αντιτάσσει στην απελευθέρωση του ανθρώπου. Η αφήγηση που βλέπει αφενός την Τεχνική και αφετέρου την Ανθρωπότητα ως αφηρημένες, μετα-ιστορικές οντότητες, είναι η αφήγηση που συντηρεί η ίδια η κυριαρχία, ο μονόλογός της. Στη Γη όπου λαμβάνει χώρα αυτό το δράμα, η εξέλιξη του τεχνοεπιστημονικού συστήματος στην πραγματικότητα ακολουθεί ακριβείς γραμμές τάξης, φύλου και «φυλής». Ακριβώς όπως οι «ανεπτυγμένες ζώνες» και οι «υπανάπτυκτες ζώνες» ήταν πάντα λειτουργικά οργανωμένες για τον διεθνή καταμερισμό της καπιταλιστικής εργασίας, έτσι και σήμερα τα σώματα-αποθήκες επιλέγονται και τίθενται σε παραγωγή ξεκινώντας από καλά προσδιορισμένες ιστορικές και υλικές συνθήκες. Ακριβώς όπως η τρέχουσα τεχνοεπιστημονική εξέλιξη έχει τη βάση της στην πολιτική εξουσίας και πειραματισμού που ασκήθηκε από τα Κράτη κατά τη διάρκεια του Δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, οι αναπαραγωγικές τεχνολογίες και γενικότερα η βιοϊατρική κατέστησαν δυνατές χάρη στο σύνολο των νόμων και των αναδιαρθρώσεων με τις οποίες τα Κράτη ανταποκρίθηκαν στους αγώνες των δεκαετιών του 1960 και του 1970. Και μάλιστα οι κανόνες που ρυθμίζουν την αγορά τεχνητής ανθρώπινης αναπαραγωγής είναι ακριβώς εκείνοι που ιστορικά προηγούνται της συλλογικής διαπραγμάτευσης των εργασιακών συνθηκών. Και μάλιστα η «ειδική εκτέλεση της σύμβασης» με την οποία η «μητέρα φορέας» μπορεί να υποχρεωθεί από τη νομοθεσία να παραδώσει το νεογέννητο στο ζευγάρι-πελάτη είναι ο ίδιος κανόνας με τον οποίο προσλαμβάνονταν οι βρετανοί εργάτες στα τέλη του 19ου αιώνα και υποχρεώνονταν από το νόμο να εκτελούν ορισμένα εργασιακά καθήκοντα. Και μάλιστα οι ζώνες του «τουρισμού γονιμότητας»3 αντιστοιχούν στις βιομηχανικά εγκαταλελειμμένες περιοχές που κάποτε χαρακτηρίζονταν από έντονες εργατικές συγκρούσεις. Και μάλιστα ο φαρμακολογικός βομβαρδισμός είναι πολύ συχνά η άλλη πλευρά του στρατιωτικού βομβαρδισμού. Και μάλιστα τα υποκείμενα που υποβάλλονται στις κλινικές δοκιμές της φαρμακοβιομηχανίας είναι εκείνα που στερούνται κάθε είδους πρόνοιας. Και μάλιστα οι μήτρες για την παρένθετη μητρότητα και οι οργανικοί ιστοί για τα βλαστοκύτταρα προέρχονται από τα σώματα του παγκόσμιου Νότου και της Ανατολής.
Ο λευκός φοιτητής μπορεί να παρέχει το σπέρμα του σε τράπεζες σπέρματος για να πληρώσει την εγγραφή του στο αναγνωρισμένο κολέγιο, αλλά η φθηνότερη μήτρα προς ενοικίαση θα είναι αυτή των ινδών γυναικών. Ενώ στη Δύση προσποιούνται ότι πιστεύουν ότι η συναίνεση και η ελευθερία ρυθμίζουν τη σύμβαση αγοράς και πώλησης βιολογικών ικανοτήτων, η παρένθετη μητρότητα σε ορισμένες Χώρες είναι ένα “εθνικό ομόλογο”, όπως σε άλλες είναι το πετρέλαιο. Όταν το να κάνεις παιδιά για άλλους ‒ ή το να υποβληθείς σε επικίνδυνες κλινικές δοκιμές σε ένα ιατρικό εργαστήριο ‒ γίνεται το μόνο εισόδημα για προλεταριακές οικογένειες, ασκείται έντονη κοινωνική πίεση στη γυναίκα ή στον άνεργο που είναι ικανοί για δοκιμή. Όταν το να σου χορηγούνται φάρμακα που έχουν ήδη πατενταριστεί και έχουν ήδη εισαχθεί στο χρηματιστήριο, αλλά δεν έχουν ακόμη δοκιμαστεί, είναι ο μόνος τρόπος για να πληρώσεις για μια χειρουργική επέμβαση ή για να εξασφαλίσεις τη φροντίδα υγείας, επιστρέφεις στη δουλεία με σύμβαση.
Όταν, το 1981, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων κατάργησε επίσημα τις κλινικές δοκιμές σε κρατούμενους των ΗΠΑ (μία πραγματική εφεδρεία για πολυεθνικές εταιρείες σε όλο τον κόσμο), οι κρατικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης είχαν ήδη εξασφαλίσει στον βιοϊατρικό πειραματισμό μια μάζα αφροαμερικανών και λατινοαμερικανών “ελεύθερων” να υποβληθούν σε δοκιμές με «συναίνεση κατόπιν ενημέρωσης» (άλλη μια νομική “επανεφεύρεση” από τον φιλελευθερισμό του 19ου αιώνα: εάν υπογράψεις, τότε δεν μπορείς να μιλήσεις για βλάβη και επομένως ούτε για αποζημίωση).
Όπως φαίνεται από αυτά τα παραδείγματα, πίσω από την ανάπτυξη του καπιταλισμού υπάρχει πάντα το οργανωτικό έργο του Κράτους, χωρίς του οποίου τις νομικές παρεμβάσεις για την ιδιωτικοποίηση της φροντίδας υγείας και την ελαστικοποίηση της εργασίας, οι πολυεθνικές δεν θα είχαν πρώτη ύλη. Για να μην αναφέρουμε τις περιπτώσεις στις οποίες τα εργαστήρια και οι «κλινικές γονιμότητας» ελέγχονται άμεσα από το Κράτος, σε μια διαπλοκή κέρδους και δημογραφικού προγράμματος, όπως συμβαίνει στο Ισραήλ (όπου η παραγωγή ζωής είναι αυστηρά εγχώρια ακόμη και αν το «βιολογικό υλικό» ‒ ωοκύτταρα και γαμέτες ‒ μπορεί να εισαχθεί). Μπορεί κανείς να ανταποκριθεί στις επιθυμίες ορισμένων περισσότερο ή λιγότερο πλούσιων καταναλωτών, επειδή έχει μια μάζα φτωχών ανθρώπων αναγκασμένων να μετατρέψουν τα σώματά τους σε μέσα παραγωγής. Προλετάριοι με τη ριζική/ακραία έννοια.
Η ιατρική όχι μόνο συμβάλλει στην εξάπλωση των όλο και πιο μυστηριωδών ασθενειών, αλλά είναι η ίδια ένα εργαλείο καπιταλιστικής επέκτασης και κοινωνικού ελέγχου.
Ο Ivan Illich έγραψε το 1976: «Η εντατική εκπαίδευση καθιστά τον αυτοδίδακτο υποψήφιο για ανεργία, η εντατική γεωργία εξαλείφει τον αυτάρκη αγρότη, η ανάπτυξη της αστυνομίας υπονομεύει την ικανότητα της κοινότητας για αυτοέλεγχο. Η κακοήθης εξάπλωση της ιατρικής έχει ανάλογα αποτελέσματα: μετατρέπει την αλληλοβοήθεια και την αυτοθεραπεία σε παράνομες ή εγκληματικές πράξεις» (Ιατρική Νέμεση – Η απαλλοτρίωση της υγείας). Ο ρόλος του Κράτους στη μετάδοση της ιατρογένεσης της ασθενείας (δηλ. της ιατρικής της προέλευσης) είναι θεμελιώδης, λόγω της προπαγανδιστικής, της γραφειοκρατικής και εξαναγκαστικής εξουσίας που μόνο αυτό μπορεί να αναπτύξει. Για να το συνειδητοποιήσουμε, αρκεί να παρατηρήσουμε τι συνέβη και συμβαίνει στην Ιταλία με τους υποχρεωτικούς εμβολιασμούς, με τη συνοδεία μιας μιντιακής τρομο-εκστρατείας, στην οποία τα επιστημονικά ψευδο-επιχειρήματα και οι κατηγορηματικές απειλές προς τους απείθαρχους συγχωνεύτηκαν σκοπίμως. Και πάλι, μόνο ένας νόμος του Κράτους μπορεί να εξασφαλίσει στις φαρμακευτικές πολυεθνικές (συγκεκριμένα, στην Glaxo) μια μάζα πληθυσμού πάνω στην οποία θα δοκιμαστούν εμβόλια που δεν έχουν περάσει και τα τέσσερα στάδια των κλινικών δοκιμών. Ένας νόμος, για μια αλλαγή, ξεκάθαρα ταξικός. Για τους πλούσιους, σίγουρα δεν είναι πρόβλημα ούτε να κάνουν τεστ αντισωμάτων για να λάβουν απαλλαγές, ούτε να πληρώσουν το διοικητικό πρόστιμο, ούτε να βρουν μια γκουβερνάντα για να εμπιστευτούν τα μωρά τους που δεν γίνονται δεκτά στα νηπιαγωγεία. Όλα τα άλλα μπορούν καλώς να γίνουν κοπάδια για «ανοσοποίηση».
Όπως επεσήμανε κάποιος πριν από χρόνια, ενώ η ιατρική είναι ανίκανη να αντιμετωπίσει σύγχρονες ασθένειες (όπως ο καρκίνος) ‒ επειδή, για να το κάνει, θα έπρεπε να αμφισβητήσει έναν τρόπο ζωής του οποίου η ίδια είναι έκφραση και εργαλείο ‒ υπερηφανεύεται ότι νίκησε εκείνες του Μεσαίωνα (χωρίς να λέει, εξάλλου, ότι οι εκπρόσωποί της εκείνη την εποχή, υποταγμένοι στη θρησκεία όσο και οι σημερινοί στη βιομηχανία, απέδωσαν την εξάπλωση της πανούκλας στους εβραίους).
Σίγουρα δεν είναι τυχαίο ότι οι μεταφορές της ιατρικής στο ανθρώπινο σώμα, όπως έδειξε με αξιοθαύμαστο τρόπο η Susan Sontag (Η Νόσος ως Μεταφορά – Το AIDS και οι Μεταφορές του) ήταν από καιρό πανομοιότυπες με εκείνες της αστυνομίας και του στρατού στην κοινωνία: το σώμα ως φρούριο πολιορκούμενο από εξωτερικούς εχθρούς (ιούς) και το ανοσοποιητικό σύστημα ως όργανο ελέγχου και καταστολής. Με αυτήν την αντίληψη του ζωντανού υποκειμένου, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η λύση στην ασθένεια είναι ο φαρμακολογικός βομβαρδισμός, ο οποίος είναι ο ίδιος μια αιτία που συμβάλει, μαζί με την πυρηνική ακτινοβολία, τα φυτοφάρμακα, τη βιομηχανική ρύπανση, τις βλάβες από το «γρήγορο φαγητό», το άγχος, στην εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ούτε και θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη εάν το πεδίο στο οποίο αναπτύχθηκε η κρυοσυντήρηση του σπέρματος, των κυττάρων και των εμβρύων ήταν η βιομηχανική εκτροφή ζώων. Το κεφάλαιο, μόλις αγγίξει τα όρια του πλανήτη και των πόρων του, όχι μόνο μπαίνει στο ανθρώπινο σώμα, αλλά διαμορφώνει ολόκληρο τον κόσμο της ζωντανού και της φύσης κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν δική του.
Εάν πριν από περισσότερα από είκοσι χρόνια κάποιος υποστήριζε ήδη το τέλος κάθε Προόδου, που αντικαταστάθηκε από την «αυταρχική διακυβέρνηση του υπάρχοντος», η επιβεβαίωση έρχεται ακριβώς στο πλαίσιο στο οποίο η «καινοτομία» διαλαλείται περισσότερο: σε αυτό της φαρμακευτικής βιομηχανίας, στην οποία κάθε ελάχιστη παραλλαγή του ολόιδιου4 πατεντάρεται και εισάγεται στο χρηματιστήριο. Αφού το σώμα δεν προσαρμόζεται σε ένα όλο και πιο άρρωστο και νοσηρό περιβάλλον, αλλάζουμε το σώμα, προσαρμόζοντάς το στη μηχανή.
Ποτέ όπως σήμερα, η ατομική απελευθέρωση, ο ριζικός μετασχηματισμός της κοινωνίας, η υπεράσπιση της φυσικής ποικιλότητας και των ικανοτήτων του είδους δεν είχαν γίνει τρεις πτυχές της ίδιας χειραφέτησης.
Ποτέ όπως σήμερα, σε αυτή την τεράστια χειραγώγηση των αναγκών και των επιθυμιών, δεν έλειπε τραγικά η ιδέα της ελευθερίας.
Από το 5ο τεύχος του αναρχικού περιοδικού i giorni e le notti (οι μέρες και οι νύχτες), Οκτώβριος 2017.
Πρωτότυπο στα Ιταλικά: il Rovescio
Μετάφραση στα Ελληνικά: Ντίνος Γιαγτζόγλου
Σημειώσεις του μεταφραστή:
- Για μια επισκόπηση του έργου και μια βιογραφία του Giorgio Cesarano (στα Αγγλικά) βλ. εδώ.
- auto-valorizza. Πρόκειται προφανώς για παραγωγό της μαρξικής έννοιας Kapitalverwertung, με τον (πρωτότυπο) γερμανικό όρο Verwertung, στις περισσότερες μεταφραστικές απόπειρες, να έχει αποδοθεί ως valorisation στα Αγγλικά και στα Γαλλικά, και valorizzazione στα Ιταλικά. Πιθανότατα ο όρος κεφαλαιοποίηση (που χρησιμοποιείται εφεξής στη μετάφραση, παρότι σχετικά ανακριβής) να είναι ο πιο κοντινός στην έννοια που εισήγαγε ο Marx.
- Γνωστός και ως «αναπαραγωγικός τουρισμός». Δεν ξέρω εάν μπορεί να θεωρηθεί «εθνικό ομόλογο», όπως αναφέρεται παρακάτω στο κείμενο, πάντως είναι σίγουρα «τουριστικό προϊόν» τόσο της Ελλάδας όσο και της Κύπρου, οι οποίες, με τις κλινικές, τα (νόμιμα και παράνομα) κυκλώματα και τις νομοθεσίες τους, αποτελούν «δημοφιλείς» τουριστικούς προορισμούς αυτού του είδους ‒ δυστυχώς λείπει εκείνος ο απαραίτητος φεμινισμός (για τον οποίο η Rote Zora άφησε μια σπουδαία αγωνιστική παρακαταθήκη) που θα μπορούσε να προβάλει αντιστάσεις λόγω και έργω.
- ogni minima variazione dell’identico. Πιθανότατα αναφέρεται στα «γενόσημα φάρμακα» τα οποία, ακόμα και αν δεν εννοεί αυτό, είναι ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα.
Πηγή: athensindymedia
Leave a Reply