Είχα την ευκαιρία να μιλήσω μαζί της λίγες φορές, είχα όμως την τύχη και την απίστευτη τιμή να την ακούω να μιλά αμέτρητες φορές.
Δε θυμάμαι καμία απ’ αυτές τις φορές να μη μου μαγνητίζει το ενδιαφέρον. Η δύναμη των λόγων και των πράξεών της, η ένταση που έφερε σε κάθε της τοποθέτηση, καθώς και οι επιπλήξεις της, με ενέπνευσαν σε τεράστιο βαθμό, και εξακολουθούν να το κάνουν. Τα θυμάμαι –μέσα απ’ αυτή τη φυλακή– και ανατριχιάζω.
Πόσο τυχεροί ήταν όλοι οι άνθρωποι που είχαν τη δυνατότητα να σμίξουν οι ζωές τους μ’ έναν άνθρωπο όπως η κυρία Luisa!
Κάτι άλλο που δεν έπαψε ποτέ να με εντυπωσιάζει ήταν το μόνιμο ενδιαφέρον της να είναι ενημερωμένη, γνωρίζοντας τι συζητιέται και προτείνεται, μαθαίνοντας τα κίνητρα των νέων γενεών νεαρών μαχητών. Αυτό την καθιστούσε διαρκώς ενήμερη. Τη διατηρούσε στον αγώνα, αρνούμενη κάθε θρόνο απ’ όπου πολλοί αισθάνονται ότι έχουν τη δύναμη να κατευθύνουν και να απονοηματοδοτούν τις νέες εμπειρίες. Η κυρία Luisa αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του αγώνα, καθώς η ίδια της η ύπαρξη είναι έκφραση του αγώνα.
Τη μέρα που την επισκέφθηκα στο σπίτι της για να την προσκαλέσω στην έκδοση ενός βιβλίου –που ήταν και μία απ’ τις λίγες φορές που μίλησα μαζί της– ήταν ήδη άρρωστη και αρκετά αποδυναμωμένη, όμως παρόλα αυτά μιλήσαμε για πολλή ώρα, καθώς με ρωτούσε, με τόσο ενδιαφέρον που με εξέπληξε, για την παραμικρή λεπτομέρεια της εμπειρίας μας ως φυλακισμένοι στην Ισπανία, το οποίο υποδηλώνει και επανεπιβεβαιώνει την έγνοια της για κάθε καινούργιο γεγονός, ειδικά για την κατάσταση των φυλακισμένων, μια πραγματικότητα που έχει βιώσει άμεσα για χρόνια, με τη φυλάκιση της εγγονής της, Sol.
Άκουσα για τον θάνατό της στην τηλεόραση, όπου μιλούσαν για τον θλιβερό χαμό της «Luisa Toledo, ακτιβίστριας και υπερμάχου των ανθρώπινων δικαιωμάτων», πασχίζοντας εμφανώς να αποκρύψουν αυτό που πραγματικά ήταν, καθώς και το πόσο ενοχλούσε και συνεχίζει να ενοχλεί τις υπάρχουσες εξουσίες. Η κυρία Luisa υπερασπιζόταν και στήριζε την πολιτική βία, βεβαιώνοντας διαρκώς και σαφέστατα την επιτακτική ανάγκη για πιο ισχυρές επιθέσεις · να το πάμε παραπέρα, να πραγματώσουμε την εκδίκηση απέναντι σε αυτούς που εκείνη ονόμαζε: «φονιάδες κι εκμεταλλευτές του λαού». Το λοιπόν, ο χαρακτηρισμός της ως «υπέρμαχος των ανθρώπινων δικαιωμάτων», θεωρώ πως είναι αρκετά περιορισμένος (στην καλύτερη περίπτωση), και εξυπηρετεί μονάχα όσους κερδοσκοπούν απ’ τον αγώνα και τους πεσόντες.
Τέλος, στέλνω μια στοργική αγκαλιά σε όλα τα άτομα που βρίσκονταν δίπλα της, στην οικογένειά της και ιδιαιτέρος στους Don, Manuel και Ana.
Πεθαίνουν μονάχα όσοι παραδίδονται στη λησμονιά!
Francisco Solar D.
Εταιρική φυλακή Ρανκάγουα.
Πηγή: Dark Nights
Μετάφραση: Δ.Ο. Ragnarok